Program Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur na lata 2021–2027 (FEWiM) ma wymiar terytorialny.
Wymiar terytorialny FEWiM odzwierciedla dopasowanie interwencji do specyfiki terytoriów wskazanych w dokumentach krajowych i regionalnych jako obszarów strategicznej interwencji (OSI). Zainwestowanie środków finansowych w takim układzie terytorialnym posłuży osiągnięciu oczekiwanych efektów interwencji oraz zmiany przestrzennej dla OSI, wyznaczonych w strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Warmińsko-Mazurskie 2030. Celem głównym rozwoju regionu do 2030 r. jest spójność ekonomiczna, społeczna i przestrzenna Warmii i Mazur z regionami Europy, osiągana w różnych kontekstach.
Istotne jest tworzenie równych szans rozwojowych w całym województwie, ale podkreśla się szczególną rolę trzech największych ośrodków wzrostu województwa: Olsztyna, Elbląga i Ełku wraz z ich obszarami funkcjonalnymi oraz relacji sieciowych.
Wymiar terytorialny w FEWiM będzie realizowany przede wszystkim poprzez:
1. Terytorialną koncentrację wsparcia na OSI w województwie, tj. m.in. preferencje przy wyborze projektów oraz mechanizmy komplementarności stymulujące koncentrację interwencji adekwatną do potrzeb zidentyfikowanych w poszczególnych OSI.
2. Zintegrowany rozwój terytorialny z wykorzystaniem instrumentów terytorialnych, tj.: Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) oraz Innych Instrumentów Terytorialnych (IIT).
Interwencja w zintegrowany rozwój terytorialny będzie oparta o strategie terytorialne (o których mowa w art. 29 rozporządzenia nr 2021/1060), opracowane dla ZIT zgodnie z przyjętym przez Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego modelem instrumentów terytorialnych w programie regionalnym.
Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT)
ZIT-y są kontynuowane w miejskich obszarach funkcjonalnych Olsztyna, Elbląga i Ełku z uwagi na ich istotną pozycję w życiu gospodarczym, społecznym, ale i przestrzennym województwa warmińsko-mazurskiego. Jednocześnie Elbląg i Ełk, wraz z powiązanymi z nimi funkcjonalnie gminami, wpisują się w OSI krajowe, czyli miasta tracące funkcje społeczno-gospodarcze.
W opisie priorytetów FEWiM zaznaczono wykorzystanie ZIT.
Obecnie Związki ZIT zrezygnowały z pełnienia funkcji Instytucji Pośredniczących. Zakres kompetencji ZIT reguluje porozumienie pomiędzy Związkiem ZIT a samorządem województwa. Podstawową rolą związku ZIT jest kreowanie polityki rozwoju na obszarze ZIT i koordynowanie projektów wynikających ze strategii ZIT. Delegowanie zadań obejmuje m.in. przygotowanie strategii ZIT (w tym listy projektów i uzgodnienie jej z IZ). Uwzględniając m.in. doświadczenia związków ZIT, taki wkład zapewni skoncentrowane i „szyte na miarę” podejście odpowiadające rzeczywistym powiązaniom i potrzebom.